Betel nut with Tobacco ေဆး-ကြမ္းယာ နဲ႔ က်န္းမာေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘုရင္လက္ထက္ကတည္းက မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ စားသံုးလာခဲ့ၾကတဲ့ ကြမ္းယာဟာ ကာလ ေရြ႕လ်ားလာတာနဲ႔ အစပ္အဟပ္ေတြ ေျပာင္းလာတယ္။ ‘ငါန္းျမာကေဆး’ လဲ မဟုတ္ေတာ့တာ မ်ားလာျပီး၊ ‘တံတားဦးက ကြမ္းႏုဝါ’ လဲ စာထဲသာသာ ရွိေတာ့တယ္။ အျပင္ကေန ဝင္ခ်င္တာမွန္သမွ် ဒလေဟာ ေနရာယူလာတယ္။ ေကာင္းမွန္း-ဆိုးမွန္း မသိတာေတြက မ်ားတာအမွန္ဘဲ။ ပြင့္လင္းမႈက တစက္မွမရွိ၊ ေလ့လာမႈကိုလဲ လိုက္ကာခ်၊ သုေတသနဆိုတာလဲ ဘြဲ႔ရဘို႔ လုပ္တဲ့စာတမ္း သာသာေလာက္သာ ရွိေနခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ေလးငါးဆယ္ၾကာေနခဲ့တယ္ မဟုတ္ပါလား။

က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းဘူး၊ မသင့္ဘူးလို႔ သိထားေပမဲ့ အခုမွပိတ္ပင္လာေနရတယ္။ အခုမွပိတ္တာက ထိေရာက္ရင္ေတာ့ ေနာင္မွာ ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္ပါမယ္။ အရင္ကမွားတာေတြ၊ ဝါးတာေတြကေန ေရာဂါေတြျဖစ္မွာ လူဘယ္ေလာက္မ်ားသလဲ မသိႏိုင္ၾကတာဟာ ဝမ္းနည္းစရာဘဲ။ ခံတြင္း-ကင္ဆာ နဲ႔ ကြမ္းစားတာပတ္သက္ေနပါတယ္။

ကြမ္းယာမွာ မပါမျဖစ္တဲ့ ကြမ္းရြက္က ေဆးျဖစ္ဝါးျဖစ္ အသံုးက်တာကို ဆရာဝန္ေတြကလဲ မျငင္းၾကပါ။ ကြမ္းသီးနဲ႔ ေဆး ကိုေတာ့ သုေတသနေတြ တေလွၾကီးလုပ္ျပီး တားဆီးတာေတြ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ကြမ္းစားတာေရာ ကြမ္းသီး ဝါးတာပါ တကမာၻလံုးမွာ လူဦးေရရဲ႕ ၁ဝ% ရွိတယ္။ Betel nut ကြမ္းသီးကို ရုကၡေဗဒလို Areca catechu လို႔ ေခၚတယ္။ ဓါတုေဗဒလို ေျပာရရင္ (အရီကိုလင္း)၊ (ပိုင္လိုကာပင္း) နဲ႔ (မတ္စကရင္း) ေခၚတဲ့ (အယ္လ္ကာလြိဳက္) ၃ မ်ိဳး ပါတယ္။ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္တဲ့သတၲိရွိတယ္။

၂ဝဝ၄ က က်င္းပခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသနေအဂ်င္စီ (ကြန္ဖရင့္) တခုမွာ ‘ကြမ္းသီးေၾကာင့္ တိရစာၧန္ေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္။ လူကို ကင္ဆာမျဖစ္မီအဆင့္ကို ျဖစ္ေစတယ္’ လို႔ စာတမ္းဖတ္ခဲ့တယ္။ Tobacco (Nicotiana genus) ေဆးကေန Genetic mutations မ်ိဳးဗီဇ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အဲလို ျဖစ္တာဟာ ကင္ဆာကို ဦးတည္ေစပါတယ္။

• ေဆးလိပ္၊ စီးကရက္ မေသာက္ဘဲ ေဆးငံုတာကို Smokeless tobacco “အေငြ႔မထြက္တဲ့ ေဆးသံုးျခင္း” လို႔ ေခၚၾကတယ္။

• Smokeless, Not Harmless ‘အေငြ႔မပါေပမဲ့ အႏၲရာယ္မကင္းပါ’ လို႔ သတိေပးထားတယ္။

• အက်င့္က စြဲတယ္။ ျဖတ္ဘို႔ မလြယ္တတ္ဘူး။

• ခံတြင္းနံ႔မေကာင္း ျဖစ္တယ္။ တံေတြးမ်ားမ်ားလာလို႔ ခဏခဏ ေထြးေနရမယ္။

• ယဥ္ေက်းမႈဘက္ကၾကည့္ရင္ ရိုင္းတယ္။ တီဗြီ တင္ဆက္သူေတြက တင္းနစ္ ကစားတဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ကင္မရာ ရိုက္ခ်က္ကို ေရြးျပီးမွာ ျပေလ့ရွိတာေတာ့ ယဥ္ေက်းပါတယ္။ ေဘာလံုးပြဲေတြၾကည့္ရင္း ကိုယ္အားေပးတဲ့ အသင္းကျဖစ္ျဖစ္ ေဘာလံုးသမားကေန တံေတြးေထြးတာကို ျမင္ရရင္ေတာ့ မၾကည့္ခ်င္ဘူး။

• ျဖဴေဖြးေနရတဲ့ သြားေတြလဲ မဲလာမယ္။ သြားကို ဘယ္ေလာက္တိုက္တိုက္ ျဖဴမလာလို႔ သြားဆရာဝန္ဆီ ခဏခဏ သြားေနရလိမ့္မယ္။ သၾကားဓါတ္ေတြပါတာ မနည္းလို႔ သြားအေခါင္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ သြားပိုးစားမယ္။

သြားဖံုးေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

• ႏွလံုးခုန္ျမန္ေစမယ္၊ ေသြးတိုးတက္ေစမယ္။

• ကင္ဆာ မျဖစ္ခင္အဆင့္ ခံတြင္းေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။

• ခံတြင္း ကင္ဆာေတြထဲမွာ လည္ေခ်ာင္း၊ ပါး၊ သြားဖံုး၊ ႏုတ္ခမ္းေတြနဲ႔ လွ်ာကင္ဆာေတြ ပါဝင္တယ္။ သရက္ရြက္-ကင္ဆာ နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္-ကင္ဆာ၊ အစာမ်ိဳျပြန္-ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္-ကင္ဆာေတြလဲ သုေတသန စာရင္းထဲမွာ ေနာက္နားက ပါေသးတယ္။

အေငြ႔မထြက္တဲ့ေဆးထဲမွာ (ကာစီႏိုဂ်င္) ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဓါတ္စုစုေပါင္း ၂၈ မ်ိဳးပါေနတယ္။ ဒါေတြထဲမွာ အဓိက ပစၥည္းက (ႏိုက္ထရိုဆမင္း) ျဖစ္တယ္။ ေဆးထဲမွာပါတဲ့ (နီကိုတင္း) ဓါတ္ဟာ စြဲေစတယ္။ ဒီဓါတ္ကုိ ခံတြင္းကေန စုပ္ယူတာဟာ စီးကရက္ ေသာက္တာထက္ေတာ့ ေႏွးေပမဲ့ ေသြးထဲကို ၃ ဆကေန ၄ ဆ ပိုဝင္တယ္။ ေသြးထဲမွာလဲ ပိုျပီး ၾကာၾကာ ေနတယ္။ ပါးေစာင္မွာ အျဖဴကြက္ေပၚတဲ့ (လူကိုပလီးကီးယား) ေရာဂါ ရလာႏိုင္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကေန တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာကို ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။

Gutkha (ဂူရခါး) ကြမ္းသီးေျခာက္ထုပ္

ေဆးမပါဘဲ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္ထားတာကို အထုပ္ငယ္ေလးေတြနဲ႔ ကြမ္းယာဆိုင္တိုင္းမွာ ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳနဲ႔ ဝယ္လို႔ရတယ္။ အိႏၵိယမွာ မ်ားလြန္းလို႔ ‘ႏွစ္ျပားတန္ကေန ကင္ဆာျဖစ္ေစမယ္’ လို႔ သတိေပးၾကတယ္။ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္နည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အေမႊးနံ႔ေတြလဲ မတူၾကဘူး။ ေလးညွင္း၊ ဖါလာ၊ စတာေတြအျပင္ ေခ်ာကလက္နံ႔ပါတာလဲ ရွိေသးတယ္။ ခံတြင္း-ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္လာဘို႔ရာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာလို႔ ကြမ္းသီးေျခာက္ကို ၄-၅ ႏွစ္ စားသံုးေနလို႔ ဘာမွမျဖစ္ဘူး မထင္သင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္း-ကင္ဆာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးဘဲ။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တံုးက အေမရိကားမွာ ၂ ေသာင္း ၃ ေထာင္သာရွိခဲ့ေပမဲ့၊ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္း-ကင္ဆာ လူနာေပါင္း ၇ ေသာင္း ရွိခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသန ေအဂ်င္စီကေန ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေဆး-ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ (ေကဖင္း) ေနာက္မွာ ကြမ္းသီးဟာ စတုတၳေျမာက္ အမ်ားဆံုး တလြဲသံုးေနၾကတယ္။

Coca Cola (ကိုကာ-ကိုလာ) ထဲမွာ ဘာေတြကို ဘယ္ေလာက္ အတိအက်ထည့္ျပီး ေဖ်ာ္စပ္တယ္ဆိုတဲ့ (ကိုကာ-ကိုလာ) ေဖၚျမဴလာဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ လိႈ႔ဝွက္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ အလားတူဘဲ (ဂူရခါး) ထဲမွာလဲ သူမ်ားမသိတာေတြ ပါေနတယ္။ ဥပမာ Jhee (ဂ်ီး) ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ကြမ္းသီး ၇၅%၊ ေဆး ၁၂% နဲ႔ သူမ်ားမသိတာ ၁၃% ပါတယ္လို႔ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္က ေျပာတယ္။ ၂ဝဝ၈ တံုးက ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ေလ့လာမႈတခုအရ (ဂူရခါး) ထဲမွာ (ခရိုမီယမ္)၊ (နစ္ယ္လ္) နဲ႔ (အာဆင္းနစ္) ေတြ ပါတယ္။ ဒါေတြက ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ကြမ္းယာကို အထားခံေအာင္ စီမံထားတာေတြထဲမွာ မိႈမတက္ေအာင္၊ စားေကာင္းေအာင္ ဓာတုေဗဒပစၥည္း တစ္ခုခု ထည့္ထားရတာမို႔ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ (ကာစီႏိုဂ်င္) ေတြပိုၿပီးပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ေဆးပါတဲ့ကြမ္းယာ စားသံုးတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၅၁႕၄% ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ‘လွ်ာျဖတ္မခံလုိလွ်င္ ကြမ္းယာ မစားပါႏွင့္’ ဆိုျပီး လွ်ာကင္ဆာ အတြက္ က်န္းမာေရးသတိေပးခ်က္ ရွိတယ္။

ကြမ္းယာစားသူေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္တာ မ်ားတယ္။ တဆက္တည္း အရက္ေသာက္တာလည္း မ်ားတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားတာတြဲရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေခ် ၆ ဆေလာက္ပိုမ်ားျပီး၊ အရက္ပါတြဲရင္ ၁၂၃ ဆ မ်ားသြားပါတယ္။ ဒီလို အေလ့အက်င့္မ်ိဳးေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ေစ့ေဆာ္မႈ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဆြဲေဆာင္မႈ၊ အတုျမင္ အတတ္သင္မႈဆိုတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြကေန အက်င့္ကူးစက္တယ္။ အေျခခံကေတာ့ စိတ္ပါဘဲ။ သူ႔ေဘးက ႏိုင္ငံေရး။

ျမန္မာျပည္မွာ လူငယ္-လူရြယ္ေတြ ဒီအေလ့အက်င့္ ပိုမ်ားလာတာက လြန္ခဲ့တဲ့ (မဆလ) ေခတ္မွာ ဖက္ရွင္တခုလို တဆင့္ တက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီေခတ္တံုးက အရာရာ ရွားပါးတဲ့အျပင္ လူေတြကိုလဲ မွိဳင္းတိုက္ထားတယ္။ မ်က္စိေတြ၊ နားေတြ၊ ပါးစပ္ေတြကို ပိတ္ထားခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အားလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေတြက ထြက္ေပါက္ ရွာၾကရတယ္။ အခိုက္အတန္႔ေလးျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ပိုင္၊ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္တာေတြထဲမွာ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းယာ နဲ႔ အရက္ကို ေတြ႔တယ္။ အႏွိပ္ခန္း၊ အေပ်ာ္ခန္းေတြဆိုတာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္မွ ပိုမ်ားလာတာပါ။ လႊတ္ေတာ္အစိုးရေခတ္ မွာေတာ့ ျမိဳ႕ငယ္ေတံမွာပါရွိလာတယ္။ အခုလို နည္းနည္းပါးပါး ျဖစ္ေတာ့ ေျပာင္းလာတာေတြ ရွိလာခ်ိန္မွာ လူငယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္-ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္လာတာေလးေတြ ရွိလာခ်ိန္မယ္ ဘာသာေရးနဲ႔ ကိုက္ညီတာ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လမ္းမွန္တာ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြကိုသာ ေရြးသင့္၊ ရွာသင့္ၾကပါတယ္။

ဟိုတခါတံုးက အေမရိကန္ ေက်ာင္းသားေတြ အေရွ႕ဖက္နယ္စပ္ကို ေလ့လာဘို႔ လာၾကဘူးတယ္။ ၁၉၈၈ ျမန္မာျပည္က ေက်ာင္းသားေတြ ဆႏၵျပၾကလို႔ ထြက္ေျပးရျပီး မၾကာခင္ကေပါ့။ ျမန္မာျပည္ နယ္စပ္လမ္းေတြေပၚက နီနီရဲရဲ အကြက္ေတြ ျမင္ေတာ့ “ဒါ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေသြးလား” လို႔ ေမးၾကတယ္။ ေသြးေတာ့ေသြးပါ။ အမွန္က ‘ေရႊဗမာေတြ ေထြးထားတဲ့ ကြမ္းေသြးေတြ’ ျဖစ္ပါတယ္။

မျဖစ္ႏိုင္တာကို မလုပ္ပါနဲ႔လို႔အၾကံေပးတာဟာ အခ်ည္းအႏွီးသာျဖစ္လို႔ ‘ေဆးနဲ႔ ကြမ္းယာ က်န္းမာေအာင္ စားတတ္ၾကပါေစ။’

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

http://ift.tt/1nTBedj

from သစ္ထူးလြင္ (က်န္းမာေရး) - Thit Htoo Lwin http://ift.tt/1GQydGO