Miscarriage Prevention ကိုယ္ဝန္မပ်က္ေအာင္

(၁) ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၃ဝ ပါ။ သမီးအမ်ိဳးသားအသက္က ၃၂ပါ။ အိမ္ေထာင္သက္၃ႏွစ္ျပည့္ပါျပီ။ ကေလးမရေသးပါဘူး။ကေလးလိုခ်င္လို႔ OG နဲ႔ျပေတာ့ letroz-50mg ကို ရာသီလာတဲ့ဒုတိယညမွာစျပီး၅ရက္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ေနာက္ႏွစ္လေနေတာ့ ကိုယ္ဝန္ရခဲ့ပါတယ္ဆရာ။ ကိုယ္ဝန္ ၆ ပါတ္ေလာက္မွာ ေသြးစဆင္းလာတယ္ဆရာ။ သမီးလဲစိတ္ပူျပီး OG ခ်က္ခ်င္းျပန္ျပပါတယ္။ OG ကေသြးဆင္းမ်ားလွ်င္ျပန္ျပလို႔ေျပာျပီး ကိုယ္ဝန္ခိုင္ေဆးထိုးေပးပါတယ္။၃ရက္ေလာက္ေနေတာ့ ေသြးဆင္းတာ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ေနာက္ေန႔ OG ျပန္ျပေတာ့ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်တာလား ေသခ်ာေအာင္ Ultrasound ရုိက္ခိုင္းပါတယ္။ Ultrasound ရုိက္ၾကည့္ေတာ့ Nearly Complete Misscarry လို႔ အေျဖထြက္ပါတယ္။ သမီးကို သားအိမ္ျခစ္စရာ မလိုဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း သမီးရာသီေသြးက ၂ ပတ္ျခားတစ္ခါ နဲနဲနဲ႔ ရက္ၾကာလာေနတယ္ ဆရာ။ ၂ လေလာက္ရွိပါျပီ။ ပံုမွန္ ၃ ရက္လာေနၾကကို ခု ၆ ရက္ေလာက္ၾကာပါတယ္။ နာတာ ကိုက္တာေတာ႔မရွိဘူးဆရာ။ သမီးလဲ စိုးရိမ္တာနဲ႔ OG ျပန္ျပျပီး Ultrasound ထပ္ရုိက္ၾကည္႔ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေျဖကို ဆရာ႔ဆီ ပို႔လိုက္ပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါ သမီးကိုအၾကံေပးပါအံုး ဆရာရယ္။ သမီးသားအိမ္ျခစ္ဖို႔ လိုအပ္တာလား ေနာက္ကေလးလိုခ်င္တာေၾကာင့္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ လဲသိပါရေစဆရာ။ ၂ ပါတ္တခါ ရာသီလာေနတာကေရာ စိုးရိမ္ရပါသလားဆရာ။ ဆရာညႊန္ထားတဲ့ blog ေတြကို ဝင္ၾကည့္ပါေသးတယ္။ ၾကည့္လို႔မရလို႔ အားကိုးတၾကီး အၾကံေတာင္းလိုက္တာပါ ဆရာ။

(၂) ဆရာ သမီးက ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်တာ ၃ ခါရိွပါျပီ။ အႀကိဳေန႔ညကမွ ပ်က္က်လို႔ ေဆးရံုမွာ သားအိမ္ျခစ္ထားပါတယ္။ ကေလးပ်က္က်တာမ်ားလို႔ စိတ္လဲထိခိုက္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ ေနာက္ထပ္ ကေလးအတြက္ ဘယ္လို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ိဳး လုပ္ထားရမလဲဆိုတာ ရိုေသေလးစားစြာျဖင့္ ဆရာကိုေမးတာပါ။ သမီးက အသက္ ၃၇ ရိွျပီမို႔ ကေလးပိုလိုခ်င္တာပါ။ အမိ်ဳးသားနဲ႔ အသက္ရြယ္တူေတြပါ။ အသက္ ၃၅ မွ အိမ္ေထာင္ျပဳထားထာပါ။

(၃) ကၽြန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီးက ၄ လကို ၁ ရက္မစြန္းပါဘူးဆရာ။ ၆ ၾကိမ္ရိွပါျပီ။ အိမ္ေထာင္သက္ ၈ နွစ္ရိွပါျပီ။ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္တာက သားအိမ္ခ်ဳပ္တာေတာင္ မရဘူး။

ကိုယ္ဝန္ပ်တာ အမ်ားစုက ကုန္ေအာင္ဆင္းပါမယ္။ သားအိမ္ျခစ္ဘို႔ လို-မလိုကို ကုသေပးတဲ့ OG က ပိုေျပာႏိုင္ပါတယ္။ပဌမေမးတဲ့သူမွာ မ်ိဳးဥထြက္ေဆးတမ်ိဳးတည္းနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာျဖစ္လို႔ အာရွိဘို႔ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ဝန္ ဆက္တည္ဘို႔ လိုအပ္ခ်က္ရွိမလား မေျပာႏိုင္ေသးပါ။ ဆရာေရးတာေတြဖတ္ဘူးမယ္ထင္ပါတယ္။ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာေဆာင္ပါ။ ျပေနၾက OG ကို တိုင္ပင္ပါ။ ဆက္ၾကိဳးစားပါ။

ကိုယ္ဝန္ရတိုင္း ကေလးအေကာင္းမေမြးတတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာကို ကိုယ့္ဖါသာကိုယ္ မသိလိုက္သူေတြလဲ မနည္းပါ။ ဘာလို႔ အဲလို အလိုလိုပ်က္သလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြက မ်ားတယ္။ တခါပ်က္ျပီး ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ေအာင္ျမင္ခ်င္လို႔ ေမးလာသူလဲ မနည္းပါ။

Miscarriage ဆိုတာ ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပါတ္အတြင္း အလိုလိုပ်က္က်တာကို သတ္မွတ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္မွန္သမွ်ရဲ႕ ၁၅% ေလာက္ပ်က္တယ္။ ၇၅% က ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပါတ္အတြင္းမွာ ပ်က္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိကို hCG အခ်င္းေဟာ္မုန္း စစ္ရတယ္။ အေပါင္းျပရင္ ေဆးစာအရ Chemical Pregnancy ဓါတုနည္းနဲ႔ေသခ်ာတဲ့ ကိုယ္ဝန္လို႔ေခၚတယ္။ (အာလ္ထြာေဆာင္း) နဲ႔ စစ္လို႔ရလာရင္ေတာ့ Clinical pregnancy ေဆးခန္းအတည္ျပဳ ကိုယ္ဝန္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ အမ်ားစုက ဒီေနာက္အဆင့္က ျဖစ္တယ္။

• Genetic (Chromosomal) အသက္ၾကီးသူေတြမွာ ဒါမ်ိဳးကို ပိုေတြ႔ရတယ္။ ၄၂ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ၂ ဆျဖစ္တယ္။ ၆ဝ%က မ်ိဳးဗီဇခိ်ဳ႕ယြင္းလို႔ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဗီဇအေျခခံေၾကာင့္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္လဲ မတတ္ႏိုင္ပါ။

• Uterine abnormalities သားအိမ္ကခ်ိဳ႕ယြင္းတာထဲမွာ ေမြးရာပါ သားအိမ္အခန္း ၂ ခုျဖစ္ေနတာ၊ သားအိမ္ ႏွစ္ခုတြဲ ျဖစ္ေနတာေတြအျပင္ Fibroid tumors သားအိမ္အလံုးက ေနရာမေတာ္တာမွာရွိေနျခင္းလဲပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ရမယ္။ Cervical incompetence သားအိမ္အဝ (ေခါင္း) မလံုသူဆိုရင္ လေစ့တဲ့အထိ မတည္ႏိုင္လို႔ ဆရာဝန္ကေန ခ်ဳပ္ျပီးျပင္ေပးႏိုင္တယ္။

• Medical conditions က်န္းမာေရး အေၾကာင္းခံေတြထဲမွာ Diabetes mellitus ဆီးခ်ိဳ၊ Thrombophilia ေသြးေရာဂါနဲ႔ Tyroid တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါေတြ ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါေတြကို ထိန္းေနရမယ္။

• Immunological causes ခုခံအားခ်ိဳ႕ယြင္းမႈထဲမွာ Antiphopholipid Antibody Syndrome, Reproductive Autoimmune Failure Syndrome ေတြပါတယ္။ ခဏခဏကိုယ္ဝန္ပ်က္သူဆိုရင္ Immunological Issues စဥ္းစားရမယ္။

ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာထဲမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ရာသီခြင္ကို Luteal Phase ေခၚတယ္။ ရာသီလာျပီးေနာက္ မ်ိဳးဥ မထြက္ခင္ ကာလကို ေခၚတယ္။ အဲဒီကာလမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းရင္ ခဏခဏကိုယ္ဝန္ပ်က္တတ္တယ္။ ဒီကာလအတြင္းမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္လာတယ္။

• Follicle stimulating hormone ထြက္လာမယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ထဲက အေကာင္းဆံုး Follicle (ေဖၚလီကယ္) တခုကိုေရ႔ြးျပီး မ်ိဳဥထြက္ဘို႔ ျပင္တင္ေတာ့မယ္။

• Luteinizing hormone ကေန မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔ ႏိုးဆြေပးမယ္။

• Corpus luteum ဆိုတာျဖစ္လာမယ္။ သူကေန Progesterone ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေပးမယ္။

• ဒီကာလက ၁၄ရက္ၾကာတယ္။

• Progesterone နဲ႔ Estrogen တြဲျပီး သာအိမ္နအတြင္းဆံုးနံရံ Endometrium ကိုျပင္ေပးၾကမယ္။

• ဒါမွသာ Embryo သေႏၶသားက Implantation တြယ္ကပ္မႈျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ဒီဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္မွာ ခ်ိဳ႕ယြင္ရင္ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာကို LPD လို႔ေခၚတယ္။ ေသြးစစ္ျပီး သိႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ၇ ရက္မွာ စမ္းရင္ 10-14 ng/mL နည္းေနတာရွိသူကို Luteal phase defect လို႔ေခၚတယ္။ Endometrial biopsy သားအိမ္ အတြင္းဆံုးလႊာ အသားစျဖစ္ယူစစ္တာလဲလုပ္ႏိုင္တယ္။ Ultrasound အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္ျပီး (ေဖၚလီကယ္) ကို တိုင္းႏိုင္တယ္။ ေသးေနတယ္သူေတြကို Clomiphene Citrate (Clomid, Milophene or Serophene) မ်ိဳးဥေၾကြေဆး ေပးရမယ္။ LPD ျဖစ္ေနသူကို Progesterone (Crinone or Prometrium) ေဟာ္မုန္းေဆးေပးမယ္။ မ်ိဳးဥ ထြက္ခ်ိန္ကေန ကိုယ္ဝန္ ၁ဝ-၁၂ ပါတ္အထိ ေဆးေပးတယ္။ တခါမက ပ်က္သူဆိုရင္ လိုမွာအမွန္ဘဲ။

ကို္ဝန္မပ်က္ေအာင္ ကိုယ္ဝန္မရခင္ကတည္းကေန စသင့္တယ္။ က်န္းမာေရး ေကာင္းေနသူေတြ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရတာ နည္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာအာဟာရ မွ်တလုံေလာက္ေအာင္စားတာနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ (ေလ့က်င့္ခန္း) လုပ္တာက အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ စိတ္ဖိအားမမ်ားေစဘို႔လဲ (ေဖါလစ္အက္စစ္) ေသာက္ဘို႔ လိုပါမယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား ျပင္းထံတာကိုလဲ ေရွာင္ရမယ္။ ဓါတ္မွန္ အရိုက္မခံပါနဲ႔။ OG နဲ႔အပ္ထားရမယ္။ အရက္၊ ေဆးလိပ္၊ မူးယစ္ေဆးဝါး၊ ေရွာင္ရွာျပီး၊ (ေကဖင္း) မ်ားတာ (ေကာ္ဖီနဲ႔ ကိုလာ) ေလွ်ာ့ေသာက္ရပါေတာ့မယ္။

Recurrent miscarriage ကိုယ္ဝန္ ခဏခဏပ်က္ရျခင္း

• University of Warwick (ဝါးဝစ္) တကၠသိုလ္က သုေတသီေတြက ေတြ႔ရွိခ်က္သစ္တခုကို ၁၂-၉-၂ဝ၁၃ ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။

• Steroids (စတီရြိဳက္) နည္းေနသူေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ခဏခဏပ်က္ရတယ္။

• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အေရအတြက္ ၇ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္မက Miscarriage ပ်က္က်တယ္။ အဂၤလန္မွာ ကိုယ္ဝန္ ၃ ၾကိမ္ပ်က္ဘူးသူ ၁% ရွိေနတယ္။

• ကို္ယ္ဝန္ပ်က္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ သားအိမ္မွာ ခုခံအားစန္စ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ NK cells ေတြ ပိုမ်ားေနတာကို သိလာရတယ္။

• Steroids ေဆးေပးရင္ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာကို သက္သာေစတာကိုသိထားေပမဲ့ အရင္က ဘာလို႔လဲဆိုတာ မရွင္းတတ္ေသးဘူး။

• ၁၂-၉-၂ဝ၁၃ ေန႔ Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism ထဲမွာ ေရးလိုက္တာကေတာ့ Natural killer cells (NK cells) ေတြကေန သားအိမ္ အတြင္းဆံုးလႊာမွာ ဆက္ျဖစ္တာေတြရွိတယ္။

• Steroid levels နည္းေနရင္ သေႏၡကို သားအိမ္မွာလာတြယ္ကပ္ဘို႔ ခက္ခဲေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ မပ်က္ေစေအာင္ (စတီရြိဳက္) နည္းနည္းေပးတာ အက်ိဳးမ်ားတယ္။

Prednisolone 25mg ကို လလယ္ရက္ (၁၁-၁၄ ေျမာက္ရက္) ကေနစျပီး ကိုယ္ဝန္ရတယ္ဆိုရင္ ၁၂ ပါတ္အထိေပးတယ္။ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး မမ်ားလွပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္မယ္၊ စိတ္မူေျပာင္းႏိုင္တယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္ႏိုင္တယ္၊ အေရျပား နဲနဲအေျပာင္းအလဲ ရွိႏိုင္တယ္၊ ေသြးဖိအား တက္ႏိုင္တယ္။ ေဆးကကေလးဆီကို နဲနဲေလးသာေရာက္မယ္။

တခ်ိဳ႕က -

- ကိုယ္ဝန္ရရင္ Prednisolone ေဆးကို ၂ဆတိုးျပီးေပးတယ္။

- Progesterone ေဆးကို မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ၄ ရက္မွေပးေသးတယ္။

- Low molecular weight Heparin or Lovenox ထိုးေဆးကို ကိုယ္ဝန္ရလာရင္ ထိုးေပးတာလဲရွိတယ္။

- Low dose Aspirin ကိုလဲေပးတယ္။

- Folic acid ေသာက္ရမယ္။

က်န္းမာခ်မ္းသာျပီး သားသမီးရတနာေတြထြန္းကားၾကပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

http://ift.tt/1sTvhot

from သစ္ထူးလြင္ (က်န္းမာေရးႏွင့္ အႏုပညာ) - Thit Htoo Lwin http://ift.tt/1xQhOgO